5.7-2 Openbaar groen, natuurbescherming

Wat wilden we bereiken?

• De natuur en het landschap zijn van hoge kwaliteit en worden optimaal beheerd en beschermd zodat de positieve bijdrage aan de leefbaarheid gewaarborgd blijft.
• Een hoge biodiversiteit in natuur en landschap.
• Minder overlast van eikenprocessierupsen en ander ongedierte.

Wat zouden we er voor doen?

• Lopende projecten uit het Routeboek Programma Versterking Vrijetijdseconomie, zoals het beleefbaar maken van het Genneper Huys en voorbereidingen aanleg fietspad Zelderse Driessen,  worden aangepakt. Indien er een vervolg komt op het Programma Vrijetijdseconomie (voor de periode na 2022) willen we de raakvlakken met natuur en landschap en andere beleidsterreinen optimaal benutten.
• We werken in regionaal verband, samen met de buurgemeenten, aan de uitvoering van projecten vanuit de Regiovisie Bergen Gennep Mook & Middelaar, zoals het herstel van het Maasheggenlandschap  en een uitvoeringsplan om te komen tot de N271 als etalage van de regio, waarbij het landschap wordt versterkt (Regiodeal/Investeringsagenda).
• We werken vanuit verschillende beleidsvelden op een integrale manier aan alle aspecten van een gezonde groene leefomgeving ter voorbereiding op het werken vanuit de Omgevingswet. Hiervoor volgen onze medewerkers cursussen en stellen een omgevingsplan op als pilot-project. Bij herziening van beleid sorteren we voor op de Omgevingswet.
• We werken conform de Wet Natuurbescherming en gebruiken daarbij de nieuwe gedragscode Soortenbescherming Gemeenten. We houden zoveel mogelijk rekening met de aanwezigheid van (wettelijk beschermde) flora en fauna bij de meest voorkomende beheerwerkzaamheden.
• We onderhouden het ooievaarsnest en de camera op het stadhuis. We zorgen dat het nest via de eigen website (en in het voorjaar via 'Beleef de Lente')  gevolgd kan worden.
• We planten méér bomen aan, volgens het gemeentelijk plan “Meer bomen in Gennep”. De ambitie is om jaarlijks 2.500 bomen te planten in de periode 2020-2027. Het kan gaan om bomen bij particulieren, bij (bouw)projecten, in het stedelijk gebied en herbebossing van percelen van de gemeente, agrariërs  of andere terrein beherende instanties. Concrete projecten in 2022 zijn onder andere de aanleg van het buitenterrein bij het nieuwe KEC.
• We gaan inwoners een laagdrempelige mogelijkheid bieden om zelf een boom te planten. De inzet is om de aanplant van ca. 1.000-1.500 bomen te bewerkstelligen. Hiermee stimuleren we ook bewustwording bij burgers over biodiversiteit en klimaatadaptatie.
• Medewerkers blijven actief betrokken bij de ontwikkelingen rondom het Nationaal Park Maasduinen (in transitie) en werken van hieruit samen op het gebied van natuurbescherming,  vrijetijdseconomie, klimaat en duurzaamheid.
• Vanwege nieuwe trends, ontwikkelingen en toenemende druk op de ruimte nemen we deel aan ontwerpsessies en afstemming rondom de Kaderrichtlijn Water (KRW)-maatregelen van Rijkswaterstaat in onze gemeente.
• We gaan aan de slag met de herziening van het Landschapsontwikkelingsplan (2009) als voorbereiding op het werken onder de nieuwe Omgevingswet.
• We stimuleren projecten vanuit de samenleving die bijdragen aan de kwaliteitsverbetering van het buitengebied. De gemeentelijke coördinatie, administratie en PR van het Fonds Kwaliteitsverbetering Buitengebied zijn hierbij belangrijk instrumenten.  
• Met betrekking tot de bestrijding van de eikenprocessierups volgen we de landelijke ontwikkelingen en ervaringen. We geven opvolging aan de adviezen uit het actieplan dat in 2020 voor onze gemeente is opgesteld.
• We ondernemen verschillende acties om de biodiversiteit te vergroten. Dit doen we op basis van het Groenbeleidsplan. We leggen bloemrijke akkerranden aan (we verstrekken hiervoor gratis zaden). We gaan door op de ingeslagen weg van het ecologisch maaibeheer en leggen op verschillende manieren uit wat we doen en waarom.  

Wat hebben we gerealiseerd?

• De interne evaluatie en de evaluatie met de raad over het Programma Versterking Vrijetijdseconomie hebben plaatsgevonden. Momenteel wordt invulling gegeven aan een vervolg van het programma. Waarbij projecten met raakvlakken met natuur en landschap en het aantrekkelijker maken van onze toeristische infrastructuur ook een plek krijgen. Daarbij zijn we volop bezig met het project Beleefbaar maken Genneper Huys en zijn de gesprekken over het fietspad bij de Zelderse Driessen weer opgepakt.
• In het Heijense bos heeft een Boomveiligheidscontrole (BVC) plaatsgevonden langs doorgaande paden en routes. Dode en kwijnende bomen worden voorafgaand aan het nieuwe broedseizoen indien nodig gesnoeid of weggehaald. Zo werken we aan een veilig en gevarieerd bos, waar iedereen van kan genieten.
• Het gezamenlijke project Herstel Maasheggenlandschap, gefinancierd vanuit de Regionale Investeringsagenda,  is van start gegaan. Samen met de gemeenten Bergen en Mook & Middelaar (BGMM) is een plan van aanpak gemaakt en is een projectleider aangesteld. Vanuit BGMM hebben de 3 wethouders een promotiefilmpje gemaakt waarin het project wordt uitgelegd.
• Samenwerking beleidsvelden: Vanuit het beleidsveld openbaar groen/natuurbescherming is input gegeven voor het opstellen van gezondheidsbeleid en de duurzaamheidsvisie. In regionaal verband sluiten we aan bij het opstellen van het Limburgs Programma Landelijk Gebied (deelgebied Maasduinen).
• De Natuurwaardenkaart is geactualiseerd en op een andere manier te raadplegen via de gemeentelijke website. Dit geeft inzicht in waar beschermde soorten te verwachten zijn en welke maatregelen in bepaalde gevallen nodig zijn om verstoring van beschermde soorten te voorkomen.
• Het ooievaarsnest is schoongemaakt. De beelden van de ooievaars waren weer te volgen via de site Beleef de Lente. Helaas hebben de jonge ooievaartjes het ook dit jaar niet gered.
• Informatie over de voortgang van "Meer bomen in Gennep" (20.000 bomenplan) is op de gemeentelijke website geplaatst. Er zijn sinds de start al meer dan 6.500 bomen bijgekomen. Behalve bij het KEC zijn er afgelopen plantseizoen ook extra bomen geplant op de Brem en bij het Pagepark.
• In het najaar van 2022 is de Bomenbonnenactie gestart, om particulieren op een laagdrempelige manier de mogelijkheid te geven om in hun eigen tuin een boom te planten. Er is goed gebruik van gemaakt, en er zijn in totaal ruim 700 bomen op deze manier bijgekomen in onze gemeente.
• Om het Overlegorgaan Nationaal Park De Maasduinen een rechtspersoonlijkheid te geven, is een stichting opgericht. Dit is onderdeel van de transitie van het Nationaal Park (vooral qua organisatie-structuur) en nodig om bijvoorbeeld subsidie te kunnen ontvangen. Wij zijn vertegenwoordigd in het bestuur van deze stichting, samen met de wethouders van Bergen en Venlo. Onder leiding van een nieuwe kwartiermaker zijn de eerste stappen gezet om de transitie van het Nationaal Park vorm te geven.  
• We hebben (ambtelijk en bestuurlijk) deelgenomen aan verschillende ontwerpsessies rondom de Kaderrichtlijn Water-maatregelen (Ossenkamp/Leigraaf, Monding Kleefse Beek). Voorbereiding en uitvoering van de KRW-maatregelen bij de Milsbeekse uiterwaarden zijn overgenomen door het projectteam van de Lob van Gennep. We hebben aangegeven dat Gennep geen medewerking verleend aan een grootschalige ingreep (nevengeul) bij de Ossenkamp - Leigraaf.
• Het opstellen van een Landschapsontwikkelingsplan (LOP) is komen te vervallen. E.e.a. wordt meegenomen bij het opstellen van een gemeentebreed Omgevingsplan. In regionaal kader wordt deelgenomen aan het Limburgs Programma Landelijk Gebied. Hiermee is het thema in voldoende mate afgedekt.
• Vanuit het Fonds Kwaliteitsverbetering Buitengebied is weer een aantal inrichtingsprojecten afgerond en zullen er nog een aantal in de lopende plantperiode worden aangelegd.  We werden hierbij extern ondersteund door idverde (die de coördinerende rol van Stichting IKL heeft overgenomen). In de eerst helft van 2023 gaan we de randvoorwaarden en criteria evalueren en herzien (totdat de nieuwe criteria zijn vastgesteld geldt een aanmeldingsstop). Vervolgens zal de website worden bijgewerkt.
• De bestrijding van de eikenprocessierups is voorbereid en uitgevoerd door de Nationale Bomenbank. De rupsen waren dit jaar vroeg; de plaagdruk lijkt af te nemen.  
• Om de biodiversiteit te vergroten konden burgers dit voorjaar een zakje bloemenzaad bestellen of ophalen bij één van de buurtcentra.
• De maairondes (medio mei en eind oktober) zijn grondig voorbereid; de maai-kaarten en uitleg zijn te vinden op de gemeentelijke website. Contact met de verschillende doelgroepen verloopt positief.
• Er is tijdelijke ondersteuning ingeschakeld om een actieplan voor Steenbreek uit te werken, een goede start te maken met het opbouwen van een netwerk en een aantal communicatieve taken.  Steenbreek was ook aanwezig op de Duurzaamheidsmarkt en zal bij nieuwe projecten zoveel mogelijk worden meegenomen. Het actieplan en de eerste resultaten zijn te vinden op de website.